Wywiad z prof. Jerzym Langerem, Prezesem Zarządu Wrocławskiego Centrum Badań EIT+
Celem inteligentnej specjalizacji jest optymalne wykorzystanie potencjału poszczególnych regionów poprzez możliwie najlepsze dopasowanie kierunków rozwoju nauki i kształcenia do ich specyficznych lokalnych uwarunkowań społeczno-gospodarczych. Dokładnie według tej zasady i recepty została zbudowana strategia budowy Wrocławskiego Centrum Badań EIT+ kilka lat temu. Ówczesny blisko roczny dialog pomiędzy naukowcami, władzami samorządowymi i lokalnym biznesem pod inspirującym i decyzyjnym przewodnictwem Prezydenta Wrocławia dr Rafała Dutkiewicza, zaowocował realizowanym dzisiaj programem budowy i wykorzystania największej w Polsce lokalnej infrastruktury badawczej finansowanej głownie ze środków unijnych. I to się odbyło zanim hasło S3 – smart specialisation strategy – weszło do języka strategów unijnych. Tworzona przez nas infrastruktura, tj. sieć 60 specjalistycznych laboratoriów z obszaru biotechnologii i zaawansowanych materiałów strategicznych, a także klimatu i energii, jest kluczowym wkładem w przygotowywaną strategię inteligentnej specjalizacji dla Dolnego Śląska. I to nie tylko dzięki samym laboratoriom, ale przede wszystkim dzięki filozofii ich działania, tzn. wsparcia dla najlepszych i najbardziej innowacyjnych firm z regionu – od największych, jak np. KGHM, po małe start-upy, których nie stać na zainwestowania w drogą aparaturę pomiarową i technologiczną. Wybór unikalnej i drogiej aparatury był poprzedzony bardzo poważną analizą rynku. W odróżnieniu np. od placówek uczelnianych lub centrów badawczych w koncernach, gwarantujemy w zasadzie otwarty dostęp do laboratoriów, zarówno w formie partnerskiej, jak i eksperckiej. Tego jeszcze w Polsce nie było na taką skalę.
Idea "smart specialization" wymaga ścisłej współpracy między innowacyjnymi firmami, instytucjami badawczo-rozwojowymi i uczelniami wyższymi. Jaki jest wkład EIT+ w tym względzie?
Uczelnie są współwłaścicielami WCB EIT+. Chcemy zagwarantować udostępnienie budowanych laboratoriów najlepszym z nich ale pod warunkiem realizacji programów, na które jest realne zapotrzebowanie biznesowe. To samo dotyczy biznesu, któremu będziemy służyć naszym potencjałem ale z poszanowaniem podstawowych reguł biznesowych, tzn. certyfikowanej jakości i poszanowania czasu oraz pieniędzy. WCB EIT+ jest jednocześnie centrum badawczym i przedsiębiorstwem. To znaczy, że może i chce stać się instytucją pomostową, której tak bardzo brakuje w nowych krajach UE. Przykładem takiej działalności jest Projekt „Akcelerator EIT+” – w ramach którego w przeciągu 2 lat powstało z udziałem WCB EIT+ aż 13 spółek, których celem jest rozwijanie technologii, które dzięki swojej unikalności mają szanse na sukces rynkowy. Kilka z nich zostało już sprzedanych z zyskiem, co jest najlepszym dowodem na ogromny potencjał komercyjny środowiska badawczego w Polsce.
Jak ważna jest dla EIT+ współpraca z partnerami z innych regionów UE, w szczególności z niemieckimi firmami i instytucjami badawczo-rozwojowymi w kontekście współpracy transgranicznej?
To jest bezdyskusyjny fundament rozwojowy WCB EIT+. W globalizującym się świecie pierwszym krokiem musi być transgraniczna współpraca regionalna. Już teraz szykujemy kilka wspólnych projektów z partnerami niemieckimi zarówno badawczymi, jak i biznesowymi. Mam nadzieję, ze stosunkowo niedługo będziemy mogli o nich więcej opowiedzieć. A symbolicznym dowodem na takie myślenie jest zatrudnienie w WCB EIT+ Profesora Detlefa Hommela z Uniwersytetu w Bremie – jednego z najwybitniejszych współczesnych technologów półprzewodnikowych - jako pierwszego super-lidera badawczego. Jest on jednocześnie koordynatorem programu badawczego NANO realizowanego w WCB EIT+ za sumę blisko 30 mln EUR.
Regionalna Strategia Innowacji wymienia medycynę/biologię, chemię, informatykę/ komunikację oraz matematykę/fizykę jako cztery kluczowe atuty Dolnego Śląska, w których region chce specjalizować się w przyszłości. W jakim stopniu inne regiony Partnerstwa-Odra mogą skorzystać z tego wyjątkowego know how Dolnego Śląska? Czy widzi Pan możliwość synergii z niemieckimi regionami przygranicznymi i Berlinem?
Oczywiście to jest nas kierunek naturalnego rozwoju zgodny z filozofią otwartości zarówno Wrocławia jak i Dolnego Śląska. Należy się odwołać i do najlepszych korzeni i najlepszych wzorców. A takie programy jak Horyzont 2020, a także Europejska Polityka Spójności stwarzają szansę na realizacje wspólnych projektów. Bardzo ciekawe możliwości wspólnych badań stwarza partycypacja w Europejskim Instytucie Technologicznym: WCB EIT+ jest regionalnym centrum innowacji Climate KIC, a przygotowuje się do wspólnego startu do nowego rozdania w zakresie materiałow strategicznych:„Raw Materials”. Bardzo liczę na bliską współpracę naukową i probiznesową z partnerami niemieckimi i to nie tylko z sąsiądującymi z Dolnym Śląskiem landami niemieckimi. I najważniejsze – WCB EIT+ to instytucja stwarzająca szanse rozwojowe młodym talentom. A oni z zasady są bardzo otwarci i pro-europejscy.